Współczesne prawo przewiduje całkiem pokaźny wachlarz konkretnych narzędzi służących ochronie interesów podróżnych w relacji z organizatorami i sprzedawcami usług turystycznych. Szczególne miejsce zajmują wśród nich przepisy dotyczące ochrony podróżnych w przypadku niewypłacalności biura podróży.

W takich sytuacjach kluczowe jest zapewnieniem podróżnym pokrycia kosztów powrotu do kraju z imprezy turystycznej oraz zwrotu wpłat wniesionych przez klientów tytułem zapłaty za imprezę. W Unii Europejskiej ramowe przepisy w tym zakresie przewidziano już w dyrektywie Rady 90/314/EWG (tekst: Eur-Lex), którą zastąpiła niedawno dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 (tekst: Eur-Lex).

W przypadku Polski ochronę klientów przed skutkami niewypłacalności biura podróży zapewniać mają przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst: ISAP) w ich wersji obowiązującej od dnia 17 września 2010 r. Właśnie wykładni tych przepisów, a w szczególności kwestii zwrotu wpłat wniesionych przez klienta tytułem zaliczki lub zapłaty za imprezę, która nie doszła do skutku z powodu niewypłacalności lub upadłości biura podróży, dotyczyła najnowsza uchwała Sądu Najwyższego (sygn. akt III CZP 18/16).

Dotyczyła ona następującego zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy: „Czy klient niewypłacalnego biura podróży może samodzielnie dochodzić w sporze z ubezpieczycielem zobowiązanym z tytułu umowy gwarancji ubezpieczeniowej „turystycznej” zawartej według [stosownych] wymagań (…) zwrotu wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, w wypadku gdy z przyczyn dotyczących organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego oraz osób, które działają w ich imieniu, impreza turystyczna nie zostanie zrealizowana, czy też wyłączna czynna legitymacja na podstawie (…) ustawy (…) o usługach turystycznych (…) przysługuje marszałkowi województwa?”

Rozstrzygając powyższe zagadnienie Sąd Najwyższy podjął uchwałę jednoznacznie stwierdzając w niej, że „[k]lient niewypłacalnego biura podróży jest legitymowany do dochodzenia od ubezpieczyciela zobowiązanego z tytułu gwarancji ubezpieczeniowej zwrotu wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną”.

Dokonując interpretacji ww. przepisów Sąd Najwyższy skorzystał zarówno z przepisów zawartych w obu wskazanych wyżej dyrektywach, jak również bogatego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UW, w szczególności na tle art. 7 dyrektywy 90/314/EWG (obecnie art. 17 dyrektywy 2015/2302/UE), który stanowił wzorzec dla krajowej regulacji.

Zob. AKTUALNOŚCI: Ochrona podróżnych w nowej odsłonie…