W ramach postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym na tle obowiązujących przepisów prawa upadłościowego i naprawczego powstało zagadnienie prawne sprowadzające się do pytania o to, czy notariusz jest przedsiębiorcą w rozumieniu [przepisów] ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst: ISAP) w związku z art. 43(1) kodeksu cywilnego (tekst: ISAP).

W odpowiedzi na to zagadnienie prawne Sąd  Najwyższy w dniu dzisiejszym (sygn. akt III CZP 4/16) podjął uchwałę o następującej treści: „Notariusz jest przedsiębiorcą (art. 43(1) k.c.).”

W obszernym uzasadnieniu tej uchwały przeprowadzono pogłębioną analizę statusu prawnego zawodu notariusza, uwzględniając przy tym w sposób przekrojowy regulacje obowiązujące od czasu transformacji notariatu dokonanej na przełomie lat 80. i 90. do chwili obecnej. W swoich wywodach Sąd Najwyższy odniósł się do poszczególnych przesłanek składających się na kodeksową definicję pojęcia przedsiębiorca (art. 43(1) k.c.), w tym do cech tradycyjnie przypisywanych działalności gospodarczej i zawodowej, wykonywanej w celu zarobkowym, we własnym imieniu, osobiście, w sposób ciągły, profesjonalny i przynajmniej w pewnym stopniu zorganizowany.

W dalszej części podkreślono m.in., że „przyjęta przez prawodawcę formuła notariatu, polegająca na delegowaniu kompetencji publicznoprawnych na podmioty funkcjonujące na własny rachunek poza strukturą władz publicznych, obejmuje także elementy konkurowania notariuszy na rynku. Jakkolwiek konkurencja ta jest pozbawiona niektórych typowych instrumentów stosowanych na wolnym rynku, takich zwłaszcza jak reklama (…), to jednak notariusze dysponują narzędziami pozwalającymi znacznie różnicować ich pozycję.”

Wymieniono przy tym czynniki mogące stanowić o przewadze konkurencyjnej między notariuszami. Wśród nich znalazły się takie elementy jak „poziom zawodowy notariusza i pracowników kancelarii, w tym stopień wszechstronności udzielanych informacji, specjalizację, rękojmię prawidłowości sporządzanych dokumentów, znajomość języków obcych, sprawność organizacyjną, elastyczność w zakresie terminów czynności i łatwość komunikacji, umiejscowienie kancelarii wyznaczanej na wniosek notariusza (…), jej dostępność dla większych grup osób lub osób niepełnosprawnych, a także otwartość notariusza na negocjacje w sprawie wynagrodzenia, które zostało ograniczone jedynie co do górnej wysokości”.