Charakter roszczeń służących przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym – postanowienie Sądu Najwyższego

Rozróżnienie roszczeń cywilnoprawnych o charakterze majątkowym i niemajątkowym ma istotny wpływ na przebieg postępowania sądowego a także na dostępne w jego ramach narzędzia proceduralne. Przykładowo ma to znaczenie przy ustalaniu właściwości rzeczowej sądu, gdyż zgodnie z art. 17 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego (tekst: ISAP) sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe (poza wyjątkami wskazanymi w tym przepisie) są w pierwszej instancji rozpatrywane przez sądy okręgowe. W przypadku tych ostatnich zachodzi także konieczność wskazania w pozwie wartości przedmiotu sporu. Inne są także zasady obliczania opłat sądowych od pozwu w zależności o typu danej sprawy.

W kontekście roszczeń dostępnych na gruncie krajowych przepisów z zakresu prawa konkurencji i ochrony konsumentów zagadnienie to poruszył Sąd Najwyższy w swoim najnowszym postanowieniu (sygn. akt I CSK 119/16).

Samo postępowanie przed sądami instancyjnymi dotyczyło roszczeń dochodzonych przez organizację konsumencką wobec przedsiębiorcy, który dopuścił się stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych w postaci stosowania w regulaminie świadczenia usług drogą elektroniczną klauzul niedozwolonych. Roszczenia te organizacja konsumencka opierała na przepisach ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst: ISAP), która stanowi rezultat implementacji do prawa polskiego dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych (tekst: Eur-Lex).

W przedmiotowym postępowaniu kasacyjnym Sąd Najwyższy zwrócił skargę kasacyjną Sądowi Apelacyjnemu z powodu braku wskazania w niej przedmiotu zaskarżenia z uwagi na majątkowy charakter sprawy. Brak ten nie został usunięty wobec czego Sąd Najwyższy postanowił o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Przedmiotem skargi kasacyjnej było tymczasem roszczenie o złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, uregulowane w art. 12 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy odniósł się do charakteru regulacji służącej przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Stwierdził, że „przepisy [ww. ustawy] określają nieuczciwe praktyki rynkowe w działalności gospodarczej i zawodowej oraz zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i interesie publicznym (art. 1 [ww. ustawy]). Ochronie na podstawie tych przepisów podlegają więc interesy ekonomiczne konsumentów. Ekonomiczną naturę ma także wymieniony w art. 1 [ww. ustawy] interes publiczny, ponieważ polega on na zapewnieniu właściwego funkcjonowania rynku gospodarczego.”

Na szczególną uwagę zasługują argumenty przytoczone przez Sąd Najwyższy celem uzasadnienia stanowiska o majątkowym charakterze wszystkich pięciu typów roszczeń dostępnych na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 1-5 ww. ustawy. Po pierwsze wynika to z opisanego powyżej charakteru całej ustawowej regulacji zorientowanej na ochronę ekonomicznych interesów konsumentów. Po drugie wskazuje na to, posłużenie się przez ustawodawcę instytucją przedawnienia roszczeń. Wreszcie po trzecie przemawia za tym podobieństwo do roszczeń określonych w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst: ISAP), które według do tej pory niemal jednomyślnego orzecznictwa Sądu Najwyższego są traktowane jako roszczenia o charakterze majątkowym.

Tags: , ,

This is a unique website which will require a more modern browser to work! Please upgrade today!